چه کسی کیسه ی برنج مرا جا به جا کرد (1): بازار برنج
شاید شما هم به این فکر افتاده باشید که:
- چه عامل هایی بر قیمت گذاری برنج اثر گذار هستند؟
- چرا قیمت برنج های مختلف با هم تفاوت دارد؟
- چه چیزی سبب می شود برنج ارزان تر یا گران تر تولید شود؟
- قیمت و تولید برنج چه نقشی در اقتصاد کشور و جهان ایفا می کند؟
- چگونه می توان برنج با کیفیت، بیشتر و با قیمت ارزان تر تولید کرد؟
پرسش های یاد شده، محور مطلب هایی هستند که نگارنده قصد دارد در این مقاله و مقاله ی بعدی، به آن ها بپردازد.
?
- هر کی به فکر خویشه ...
مثل همه ی بازار های جهان، در این بازار هم هر کسی سعی دارد سود و منفعت بیشتری برای خودش ایجاد کند.
کشاورز، مصرف کننده، دولت، صنعت چاپ و بسته بندی، دلال، فروشگاه و حمل و نقل، همه در صدد هستند تا میزان ممکن، حاشیه ی سود خود را افزایش دهند و این نه تنها مربوط به بخشی از جهان، که در همه ی بازار های برنج جهان، نمودار است.
با این حال، عمده ی این نگرانی ها و رقابت ها، در بازار های محلی ایجاد می شود. برای نمونه، می توانیم به تفاوت قابل توجه بهای برنج در میان کشور های مختلف از جمله ژاپن، کره و ترکمنستان اشاره کنیم. بهای برنج در بازار های داخلی این کشور ها، در میزان بالاتری نسبت به دیگر نقطه های جهان قرار دارد که البته نرخ بالای تولید ناخالص داخلی و واردات، اثر عمده ای بر افزایش بهای تمام شده ی آن داشته است.
?
- حمایت از بازار داخلی: چرا و چگونه؟
روشن است که شرایط اقتصادی جامعه و بازار داخلی، بی تاثیر از افزایش قیمت برنج نخواهد بود و در بلند مدت، پیامد های منفی آن بر اقتصاد هر کشوری، پدیدار خواهد گشت. نگارنده یکی از راه کار های مهم در این بخش را، پشتیبانی از بازار داخل می داند که البته روش و چارچوب خاص خود را دارد.
در کل دو رویکرد برای کنترل بازار داخلی در برابر بازار خارجی وجود دارد:
- کاهش قیمت در تقابل با افزایش قیمت: در این رویکرد، زمانی که بهای تولید و تامین برنج افزایش می یابد، دولت با کاهش قیمت برنج داخلی، نه تنها از تولید کننده ی داخلی حمایت می کند، که از واردات برنج و خروج ارز نیز پیش گیری می نماید.
- افزایش قیمت در تقابل با کاهش قیمت: در این رویکرد، با ارزان شدن برنج در بازار جهانی، دولت بهای برنج داخلی را افزایش می دهد تا هم از قاچاق آن جلوگیری کند و هم در مقابل واردات برنج، از تامین کننده ی داخلی حمایت کند.
?
سیاست های یاد شده، به شکل و از روش های مختلفی انجام می گیرند و دخالت و تعامل های بخش خصوصی و دولتی در هر یک و بسته به هر کشور، متفاوت است. برای نمونه، کشور هایی هم چون ویتنام، اندونزی و هند، سازمان و نهاد های خصوصی را تشکیل داده اند که هر یک در بخشی از زنجیره تامین برنج جای دارند و با پیاده سازی چارچوب های اعلام شده از سوی دولت، بر روند تولید، تامین، واردات و صادرات برنج (به نفع تولید کننده ی داخلی)، نظارت و اعمال نفوذ می کنند. شرکت NFA در فیلیپین، VINAFOOD در ویتنام، و بنگاه غذا در هند، از جمله نمونه های قابل گفت و گو هستند.
?
- از حرف تا عمل فاصله بسیار است
با این حال، اعمال سیاست های یاد شده و حمایت از تولید کننده های داخلی برنج، به این سادگی نیست و هم چون هر موضوع دیگری، چالش و دغدغه های خاص خود را دارد که نگارنده در مقاله ی بعدی آن را مورد تحلیل و بررسی قرار خواهد داد.
آن چه در آینده خواهید خواند ...
آیا افزایش قیمت برنج به تنهایی می تواند سبب رفاه قشر کشاورز شود؟
آیا رفاه یک قشر به تنهایی، رفاه همه ی جامعه را در پی خواهد داشت؟
چرا با وجود سازنده بودن هدف (حمایت از تولید داخل)، اغلب همکاری سازنده و سینرژی لازم رخ نمی دهد؟
برای دانلود فایل مقاله ی «چه کسی کیسه ی برنج مرا جا به جا کرد (1): بازار برنج»، بر لینک زیر کلیک کنید.
فایل مقاله ی «چه کسی کیسه ی برنج مرا جا به جا کرد (1): بازار برنج»